Zabawy paluszkowe
Dziecko niemal zaraz po narodzeniu zaczyna wymachiwać rączkami, wkłada je do ust. Z zaciekawieniem wodzi wzrokiem za zabawką, którą trzyma w ręku. To wymachiwanie dłońmi jest bardzo ważne dla jego przyszłego rozwoju.
W tym okresie bardzo ważna jest zabawa. Dziecko uczy się przez zabawę. Różne bodźce, które docierają wówczas do jego mózgu, stymulują go, rozwijają i sprawiają, że powstają w nim nowe połączenia. Nasze dziecko jednak nie potrzebuje ku temu super szkoleń, by się rozwijać. Fantastyczną lekcją dla niego jest po prostu zabawa, np. zabawy paluszkowe: „Idzie rak nieborak”, ,,Dziobała kokoszka”, itd. Dzięki nim dziecko uczy się nowych słów, podejmuje pierwsze próby rozmowy, a my pomagamy w jego rozwoju mowy, ponieważ ośrodki ruchowe w mózgu znajdują się obok ośrodków mowy. A co najważniejsze zaspokajamy też potrzeby emocjonalne naszego dziecka, bo śmiejąc się i dobrze bawiąc, spędza ono czas z kochaną mamą i kochanym tatą. Dostarczamy wówczas dziecku mnóstwo pozytywnych przeżyć. Dzięki temu w przyszłości wyrośnie na optymistę, który zbuduje zaufanie do siebie i innych ludzi.
Obecność kogoś dorosłego jest konieczna, by dziecko czuło się bezpiecznie, a także podejmowało w ten sposób pierwsze próby kontaktu. Już w pierwszych dniach życia naszej pociechy możemy zacząć bawić się z nim i rozmawiać. Nawet podczas czynności pielęgnacyjnych warto rozmawiać z maleństwem i opowiadać o tym, co robimy, ale możemy też, np. śpiewać. Na początku dziecko nie będzie brało zupełnie udziału w zabawach paluszkowych, ale już po kilku miesiącach będzie reagowało śmiechem albo będzie dopominało się powtórzenia naszej recytacji tekstu, czy dotykania jego paluszków. Będzie nas rozpierała radość i duma, że nasz smyk sam przeprowadził zabawę albo próbował odtworzyć tekst.
A oto przykłady zabaw paluszkowych na podstawie książki ,,Zabawy paluszkowe” Krzysztofa Sąsiadka. Zawsze pamiętajmy, by w miarę możliwości powtarzać ruchy rączkami maluszka.
1. Powitanie
,,Gdy się rączki spotykają,
To od razu się witają.”
(Podajemy dziecku dłoń tak, jak przy powitaniu.)
,,Gdy się kciuki spotykają,
To od razu się witają”
(Dłoń zaciskamy w piąstkę, ale wyprostowany kciuk dotyka kciuka dziecka.)
,,Gdy się palce spotykają,
To od razu się witają.”
(Nasze dłonie stykają się opuszkami palców. Kilkumiesięczne dziecko nie potrafi powtórzyć tego ruchu, zatem może obserwować albo wykonać przy naszej pomocy.)
2. Auto
,,Auto do myjni przyjechało,
Bo się umyć ładnie chciało.
Umyto:
Pierwsze koło podstawowe,
Drugie koło podstawowe,
Trzecie koło podstawowe,
Czwarte koło podstawowe,
Piąte koło zapasowe.”
(Dziecko ma wyprostowaną lewą dłoń, a my dotykamy kolejno jego pięciu palców.)
3. Ćwir – Ćwir
,,Ćwir – ćwir, ćwir – ćwir,
Ptaszki śpiewają.”
(Łączymy opuszki wszystkich naszych palców u ręki i układamy w dzióbek. To samo robimy z drugą ręką. Potem powtarzamy te ruchy i tekst przy użyciu rąk naszej pociechy.)
,,Fyr – fyr, fyr – fyr,
Ptaszki fruwają.”
(Splatamy kciuki naszych dłoni, a palce prostujemy. Poruszamy nimi jak ptak skrzydłami.)
4. Deszczowy spacerek
,,Poszła pani na spacerek.”
(Palce, wskazujący i serdeczny, naszej prawej ręki idą, np. po stole. Potem powtarzamy to z ręką naszego malucha.)
,,Deszczowe chmury przywiał wiaterek.”
(Dmuchamy, a nasze co najmniej kilkumiesięczne dziecko może nas naśladować, jeśli już potrafi.)
,,Gdy daleko od domu już była,
Deszcz zaczął padać – parasol rozłożyła.”
(Nasz wskazujący palec lewej ręki prostujemy i nakrywamy go prawą dłonią ułożoną tak, by przypominała parasol.)
,,Gdy kropla za kroplą spadała,
Pani pod parasol się schowała.”
(Opuszkami palców lewej ręki uderzamy w zewnętrzną część prawej dłoni.)
,,Gdy deszczyk przestał padać,
Parasol złożyła i do domu wróciła.”
(Nasz wskazujący palec lewej ręki prostujemy i nakrywamy go prawą dłonią ułożoną tak, by przypominała parasol.)
5. Bałwanek
,,Zimą, gdy śnieżek prószy,
A mróz szczypie w uszy,
Dzieci bawią się na dworze,
Kto ulepić bałwanka im pomoże?
Ja ulepię kule dwie,
To podstawa, a to brzuch,
Tu potrzeba ludzi dwóch,”
(Nasze zaciśnięte dłonie układamy jedna na drugiej, a przy wypowiadaniu kolejnych słów układamy trzecią dłoń.)
,,Trzecia kula zamiast głowy,
Nasz bałwanek już gotowy.”
6. Biedronka
,,Biedronka mała,
robaczki spotkała:”
(Teraz zaczynamy dotykać kolejnych palców naszej dłoni. Zaczynamy od najmniejszego.)
,,z tym się przywitała,
tego pogłaskała,
temu pomachała,
tego zabrać chciała,
z tym się pożegnała,
… i do nieba poleciała.”
(Wyprostowaną prawą dłonią falującym ruchem odfruwamy w górę.)
7. Dwie ręce, dziesięć palców
,,Ja dziesięć palców mam,”
(Wyprostowane dłonie pokazuję dziecku i eksponuję palce.)
,,Na pianinie gram.”
(Układamy dłonie tak, jakbyśmy grali na pianinie.)
,,Ja dwie ręce mam,”
(Wyprostowane dłonie pokazuję dziecku.)
,,Na bębenku gram.”
(Uderzamy dłońmi tak, jakbyśmy grali na bębenku.)
,,Ja dziesięć palców mam.”
(Ponownie pokazujemy wyprostowane dłonie i eksponujemy palce.)
,,I na trąbce gram.”
(Układamy palce tak, jakbyśmy grali na trąbce.)
,,Ja dwie ręce mam.”
(Wyprostowane dłonie pokazuję dziecku.)
,,I zaklaszczę wam.”
(Klaszczemy.)
7. Gość
,,Ktoś się schował pod listkami,”
(Zaciskamy naszą lewą dłoń w pięść, ale nasz kciuk jest ukryty pod palcami.)
,,Pierwszy listek zabieramy.”
(Odchylamy mały palec.)
,,Drugi listek zabieramy.”
(Odchylamy następny, czyli serdeczny palec.)
,,Zawiał wiatr,”
(Dmuchamy.)
,,Trzeci listek sam już spadł.”
(Odchylamy środkowy palec.)
,,Czwarty listek zabrał ktoś.”
(Odchylamy palec wskazujący.)
,,I pojawił się nasz gość.”
(Odchylamy kciuk.)
,,Oczy, buzię, nosek ma,”
(Możemy teraz na naszym kciuku narysować oczy, buzię i nosek.)
,,Główka gotowa raz – dwa.”
(Machamy uśmiechniętym kciukiem.)
8. Małe rączki
,,Dwie małe rączki klaszczą,”
(Klaszczemy.)
,,A czasem się pogłaszczą.”
(Wewnętrzną stroną lewej dłoni głaszczemy prawą rękę i odwrotnie.)
,,W kolanka zastukają.”
(Dotykamy naszych kolan wewnętrznymi stronami dłoni.)
,,I dzieciom pomachają.”
(Machamy dłońmi.)
9. Myszka
,,Myszka mała kota się bała.”
(Zaciskamy lewą rękę w pięść, ale nasz kciuk jest wyprostowany.)
,,Gdy kota widziała, do dziury zmykała.”
(Ukrywamy nasz kciuk pod palcami.)