Dziecko niemal zaraz po narodzeniu zaczyna wymachiwać rączkami, wkłada je do ust. Z zaciekawieniem wodzi wzrokiem za zabawką, którą trzyma w ręku. To wymachiwanie dłońmi jest bardzo ważne dla jego przyszłego rozwoju.
W tym okresie bardzo ważna jest zabawa. Dziecko uczy się przez zabawę. Różne bodźce, które docierają wówczas do jego mózgu, stymulują go, rozwijają i sprawiają, że powstają w nim nowe połączenia. Nasze dziecko jednak nie potrzebuje ku temu super szkoleń, by się rozwijać. Fantastyczną lekcją dla niego jest po prostu zabawa, np. zabawy paluszkowe: „Idzie rak nieborak”, ,,Dziobała kokoszka”, itd. Dzięki nim dziecko uczy się nowych słów, podejmuje pierwsze próby rozmowy, a my pomagamy w jego rozwoju mowy, ponieważ ośrodki ruchowe w mózgu znajdują się obok ośrodków mowy. A co najważniejsze zaspokajamy też potrzeby emocjonalne naszego dziecka, bo śmiejąc się i dobrze bawiąc, spędza ono czas z kochaną mamą i kochanym tatą. Dostarczamy wówczas dziecku mnóstwo pozytywnych przeżyć. Dzięki temu w przyszłości wyrośnie na optymistę, który zbuduje zaufanie do siebie i innych ludzi.
Obecność kogoś dorosłego jest konieczna, by dziecko czuło się bezpiecznie, a także podejmowało w ten sposób pierwsze próby kontaktu. Już w pierwszych dniach życia naszej pociechy możemy zacząć bawić się z nim i rozmawiać. Nawet podczas czynności pielęgnacyjnych warto rozmawiać z maleństwem i opowiadać o tym, co robimy, ale możemy też, np. śpiewać. Na początku dziecko nie będzie brało zupełnie udziału w zabawach paluszkowych, ale już po kilku miesiącach będzie reagowało śmiechem albo będzie dopominało się powtórzenia naszej recytacji tekstu, czy dotykania jego paluszków. Będzie nas rozpierała radość i duma, że nasz smyk sam przeprowadził zabawę albo próbował odtworzyć tekst.
A oto przykłady zabaw paluszkowych na podstawie książki ,,Zabawy paluszkowe” Krzysztofa Sąsiadka. Zawsze pamiętajmy, by w miarę możliwości powtarzać ruchy rączkami maluszka.
-
Okulary
„Dwa kółeczka się spotkały,”
(Z kciuka i palca wskazującego robimy kółeczko. To samo robimy z drugą ręką.)
„Tak powstały okulary.”
(Zbliżamy obie dłonie do siebie.)
„A więc załóż je na nos.
I nieważne czy jest słońce,
czy jest wiatr,
Ty oglądaj przez nie świat.”
(Zbliżone dłonie nakładamy na nos.)
2. Pająk
„Pająk wchodził po drzewie”
(Bierzemy do ręki ołówek i palcami wskazującymi oraz kciukami obu rąk trzymamy go na samym dole.)
„Do góry,
Do góry,
Do góry,”
(Przesuwamy na ołówku kolejno palce lewej i prawej ręki ku górze.)
„Bo chciał dotknąć chmury.
A jak deszczyk padał,
To pająk spadał.”
(Przesuwamy palce obu rąk na sam dół.)
3. Paluszek
„Paluszek zginam,
Paluszek prostuję,”
(Wskazujący palec prawej ręki zginamy i prostujemy.)
„Paluszkiem ucho wskazuję.”
(Wyprostowanym palcem dotykamy ucha.)
„Paluszek zginam,
Paluszek prostuję,
Paluszkiem oko wskazuję.”
(Wskazujący palec prawej ręki zginamy i prostujemy, a następnie wyprostowanym palcem dotykamy oka.)
„Paluszek zginam,
Paluszek prostuję,
Paluszkiem nosek wskazuję.”
(Wskazujący palec prawej ręki zginamy i prostujemy, a następnie wyprostowanym palcem dotykamy nosa.)
Potem możemy kontynuować zabawę i dotykać, np. ust, policzka, czoła.
4. Pieski
„Wszystkie pieski spały.”
(Zaciskamy wszystkie palce prawej ręki.)
„Pierwszy obudził się ten mały.”
(Wyprostujmy najmniejszy palec.)
„Mały obudził średniego,
Który spał obok niego.”
(Otwieramy kolejny palec.)
„Gdy średni już nie spał,
To duży też przestał.”
(Otwieramy palec środkowy.)
„Trzy pieski się bawiły,
Czwartego zbudziły.)
(Otwieramy palec wskazujący.)
„Cztery pieski szczekały,
Piątemu spać nie dały.”
(Otwieramy ostatni palec – kciuk.)
5. Ptaszki
„Przyleciały ptaszki,
Ptaszki przyleciały,
Wesoło śpiewały,
Ćwir, ćwir, ćwir.”
(Otwarte dłonie splatamy ze sobą kciukami i wykonujemy nimi ruchy naśladujące ruch skrzydeł. Następnie rozdzielamy dłonie i kciuki dotykają palców. Naśladujemy dłońmi dzióbki ptaków, które śpiewają.)
„Przyleciały ptaszki,
Ptaszki przyleciały,
Ziarno wydziobały,
Ćwir, ćwir, ćwir.”
(Ponownie splatamy ze sobą kciuki i wykonujemy nimi ruchy naśladujące ruch skrzydeł. Następnie rozdzielamy dłonie i kciuki dotykają palców. Naśladujemy dłońmi dzióbki ptaków, które dziobią ziarno.)
6. Pięć małpek
„W dżungli kilka małpek żyło,
A dokładnie pięć ich było.
(Zaciskamy dłoń, chowając kciuk do środka.)
„Pierwsza małpka
taka mała,”
(Wyprostowujemy najmniejszy palec.)
„Druga małpka
wciąż skakała,”
(Wyprostowujemy kolejny palec.)
„Trzecia małpka
wciąż płakała,”
(Wyprostowujemy środkowy palec.)
„Czwarta małpka
wciąż się śmiała,”
(Wyprostowujemy wskazujący palec.)
„Piąta małpka
tak śpiewała:”
(Wyprostowujemy ostatni palec – kciuk.)
„W dżungli kilka małpek żyło,
A dokładnie pięć ich było … itd.”
7. Ul
„To jest ul.
Ul to taki dom,
Gdzie pszczoły śpią.
Pszczoły ciężko pracują.”
(Obie dłonie zaciskamy, chowając kciuki do środka.)
„Pszczoły z ula wylatują:
Jedna, dwie, trzy,
Cztery, pięć,
Bzzz, bzzz, bzzz.
(Otwieramy kolejno palce u jednej ręki.)
„Sześć, siedem, osiem,
dziewięć, dziesięć,
Bzzz, bzzz, bzzz.”
(Otwieramy kolejno palce u drugiej ręki.)
8. Zupa
„Mama zupę gotowała,
W wielkim garnku ją mieszała,”
(Prawą rękę zaciskamy, chowając kciuk do środka i wykonujemy ruchy naśladujące mieszanie. Natomiast lewa dłoń pozostaje otwarta. Zginamy ją jedynie w łokciu jakbyśmy obejmowali garnek.)
„Przyprawiała, smakowała,
Przyprawiała, smakowała,”
(Prawą dłonią naśladujemy sypanie przypraw i próbowanie zupy.)
„Do talerza ci nalała.”
(Obie dłonie trzymamy otwarte i złączone, jakbyśmy mieli przenieść w nich jakiś płyn.)
9. Witające się rączki
„Dwie rączki się spotkały,
Więc się przywitały.
(Nasza lewa dłoń wita się z lewą.)
„Najpierw zaklaskały,”
(Klaszczemy.)
„Później się pogłaskały.”
(Wewnętrzna część prawej dłoni głaszcze zewnętrzną część lewej dłoni.)
„Mocno się ściskały,
Bo się dawno nie widziały.”
(Nasza lewa dłoń wita się z lewą.)
„Jak się przywitały,
No to pogadały.”
(Palce u obu naszych dłoni układamy tak, jakby rozmawiały ze sobą.)
„Gdy się nagadały,
To się żegnać zaczynały.
Znowu zaklaskały,”
(Klaszczemy.)
„Znów się pogłaskały.”
(Wewnętrzna część prawej dłoni głaszcze zewnętrzną część lewej dłoni.)
„Mocno się ściskały,”
(Nasza lewa dłoń wita się z prawą.)
„A na koniec pomachały.”
(Obie nasze dłonie machają do siebie.)
10. Zeszyt
„Zeszyt otwieramy,”
(Obie nasze dłonie, wewnętrznymi stronami, łączymy razem. Następnie otwieramy je, ale w dalszym ciągu muszą dotykać się małymi palcami.)
„Długopis bierzemy”
(Wyprostowujemy palec wskazujący u prawej ręki.)
„I piszemy:
A jak arbuz,
B jak balon,
C jak cegła,
D jak dom …”
(Na wewnętrznej stronie złączonych dłoni naszego dziecka piszemy poszczególne litery.)